De vergrijzing in Nederland neemt in rap tempo toe. Steeds meer Nederlanders hebben dan ook mantelzorgtaken voor één of beide ouders. Het in huis halen van ouders is in Nederland niet zo gebruikelijk, maar een mantelzorgwoning aan huis of op het erf komt steeds vaker voor. Maar welke voorwaarde zijn daaraan verboden? Wij helpen je op weg.

Om te beginnen is er voor een mantelzorgwoning een belangrijke voorwaarde: de bewoner moet daadwerkelijk zorg nodig hebben. En er moet sprake zijn van een sociale relatie tussen beide partijen. Vaak zie je dat kinderen mantelzorger zijn voor (een van) hun ouder(s), maar uiteraard kan het ook gaan om een volwassen kind die bepaalde zorg nodig heeft bij het zelfstandig wonen. Ook mag de zorg voor de ander geen betaalde zorg zijn. En het moet zorg zijn die de gebruikelijke hulp van huisgenoten voor elkaar overstijgt.

Drie soorten mantelzorgwoningen
Dan de realisatie van een woning. Die is sterk afhankelijk van de situatie waarin je je bevindt, en vooral: waar je woont. Tot 2024 waren de mogelijkheden voor mantelzorgwoningen landelijk geregeld. Tegenwoordig wordt dat door het gemeentelijke omgevingsplan bepaald. Doorgaans zijn dat nog steeds dezelfde mogelijkheden. Er zijn  drie categorieën mantelzorgwoningen te onderscheiden die vergunningsvrij kunnen zijn:

1. Bij de eigen woning
   Bij elke woning mag je vergunningsvrij aan- of uitbouwen, of een bijgebouw plaatsen. Deze ruimtes mag je ook gebruiken om een mantelzorgwoning te realiseren. Meestal blijft de verzorgende in de hoofdwoning wonen en gaat de ontvanger van zorg in de aanbouw of het bijgebouw wonen. Maar dit kan ook andersom.
2. De verplaatsbare mantelzorgwoning
   Deze optie is meestal alleen mogelijk in het buitengebied. Ongeacht wat er al staat aan en bij de woning op het terrein mag je een verplaatsbare mantelzorgwoning bijplaatsen van maximaal 100m² en 5 meter hoog. Dit zijn meestal woningen die worden gemaakt door bijvoorbeeld een chaletbouwer. Belangrijk hierbij: de woning moet verplaatsbaar zijn en het moet op het achtererf staan.
3. Verbouwen van een bestaand object
   Dit is een meer onbekende categorie. Als je bij je woning een bestaand, vergund gebouw hebt staan, achter de lijn van je voorgevel, mag je daar een mantelzorgwoning van maken. Dit kan van alles zijn, een vakantiehuisje, een vrijstaande garage of een oude varkensstal.

Wij denken met je mee
Er zijn een aantal vaste regels waar je aan moet voldoen als het gaat om het realiseren van een mantelzorgwoning. En deze luisteren ook vrij nauw. Je moet goed weten hoe de regels in elkaar zitten, over welke categorie je het hebt en of het echt mantelzorg is wat je wil doen. Een beetje of half aan de regels voldoen is geen optie. Het moet aan alle regels voldoen om vergunningsvrij te zijn.  

Bij Teus’ Advies hebben we voornamelijk te maken met de tweede categorie; het plaatsen van een verplaatsbare mantelzorgwoning in het buitengebied. We zien vaak dat mensen vrij gemakkelijk aannemen dat het wel vergunningsvrij zal zijn. Maar het is bijvoorbeeld wel belangrijk dat hij binnen de woonbestemming van het terrein moet komen te staan. Mensen plaatsen hem vaak wat verder van de hoofdwoning, in het kader van privacy. Begrijpelijk, maar waar houdt de woonbestemming precies op als je een groot terrein hebt?  Dat is waar wij in beeld komen, om de mogelijkheden in goed in beeld te brengen.

Pre-mantelzorg
Mensen die hun ouders ouder zien worden, willen wel eens preventief een mantelzorgwoning plaatsen. Als de zorg dan zwaarder wordt, dan wonen de ouders al in de buurt. Helaas valt het pre-mantelzorgwonen niet in de vergunningsvrije regelingen.

Het is er gemeente verschillend of daar medewerking aan wordt verleend. Daar kunnen we uiteraard bij adviseren en/of dit traject begeleiden. Van vergunning tot woning.

 En als afsluiter: als een gebouwde mantelzorgwoning niet langer nodig is voor mantelzorgen, dan hoeft deze niet altijd afgebroken te worden. De woonfunctie moet eruit, bijvoorbeeld door de badkamer en de keuken te verwijderen. Vaak kan het daarna een nieuwe functie krijgen. Ook dat luistert meestal vrij nauw. Het is daarom goed om daar vooraf al over na te denken.  

 Wil je meer informatie over de mogelijkheden voor jouw situatie? Neem dan gerust contact met ons op.